Makat sarkması veya tıbbi adıyla rektal prolapsus, rektumun (son bağırsak bölümünün) anüsten dışarı sarkması durumudur. Bu, hem yetişkinlerde hem de çocuklarda görülebilir, ancak özellikle yaşlı kadınlarda daha yaygındır. Makat sarkması, hem fiziksel hem de psikolojik rahatsızlık yaratabilir ve yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Bu yazıda, makat sarkmasının nedenlerini, belirtilerini ve tedavi yöntemlerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Makat Sarkması Nedenleri
Makat sarkmasının birkaç farklı nedeni olabilir ve genellikle altta yatan başka sağlık sorunlarına bağlıdır:
- Zayıf Pelvik Taban Kasları: Doğum yapmak, yaşlanma veya aşırı kilo nedeniyle pelvik taban kaslarının zayıflaması, bu duruma yol açabilir.
- Kronik Kabızlık: Uzun süreli ve kronik kabızlık, zorlanarak dışkılama ihtiyacı makat sarkmasına neden olabilir.
- Ağır Kaldırma: Ağır cisimleri düzenli olarak kaldırmak, pelvik organlara ve bağlara baskı yaparak bu sorunu tetikleyebilir.
- Nörolojik Sebepler: Omurilik yaralanmaları veya sistemik nörolojik hastalıklar gibi durumlar, pelvik taban kaslarının kontrolünü zayıflatabilir ve sarkmaya yol açabilir.
Makat Sarkması Belirtileri
Makat sarkmasının belirtileri genellikle oldukça açıktır ve şunları içerebilir:
- Rektal Dokunun Görünmesi: En belirgin belirti, dışkılama sırasında veya dışkılama olmadan rektumun kısmen veya tamamen dışarı sarkmasıdır.
- Ağrı ve Rahatsızlık: Rektum sarktığında, ağrı, kaşıntı veya genel bir rahatsızlık hissedilebilir.
- Kanama: Sarkmış rektal dokudan hafif kanamalar olabilir.
- Dışkı Kaçırma: İleri vakalarda, dışkı kaçırma veya gaz kontrolünü kaybetme gibi durumlar yaşanabilir.
Tanı Yöntemleri
Makat sarkması tanısı genellikle fiziksel muayene ile konulur. Doktor, pelvik muayene yaparak rektal dokunun durumunu değerlendirir. Gerekli durumlarda, rektumun daha detaylı incelenmesi için kolonoskopi gibi ek testler talep edilebilir.
Tedavi Seçenekleri
Makat sarkması tedavisi, durumun şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterir:
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Hafif vakalarda, kabızlığı önlemek için diyet değişiklikleri, bol su tüketimi ve düzenli egzersiz önerilir.
- Pelvik Taban Egzersizleri: Pelvik taban kaslarını güçlendirmek için özel egzersizler yapılabilir.
- Cerrahi Tedavi: İleri vakalar genellikle cerrahi müdahale gerektirir. Cerrahi yöntemler, sarkan dokuyu içeri almak ve sabitlemek için yapılan işlemleri içerir. Cerrahi, genellikle kalıcı çözüm sunar ve rekürrens oranını azaltır.
Sonuç
Makat sarkması, etkilenen kişiler için oldukça rahatsız edici bir durum olabilir. Ancak, uygun tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile yönetilebilir ve iyileştirilebilir. Eğer bu tür belirtiler yaşıyorsanız, durumu hafife almayın ve bir sağlık profesyoneline danışın. Erken teşhis ve uygun müdahale, daha iyi bir yaşam kalitesi ve sağlık için önemlidir.
