Anal Fistül Tedavisi

Bir fistülün oluşmasının bir nedeni, apsenin uzun süre iyileşmemesidir. Apse sürekli olarak dışkı veya idrar gibi vücut sıvılarıyla doluyor olabilir ve bu da iyileşmesini engeller. Apse sonunda cilde, başka bir vücut boşluğuna veya bir organa doğru büyüyerek bir fistül oluşturabilir. Fistüller çeşitli nedenlerle gelişebilir, ancak en yaygın olanları aşağıda listelenmiştir;

• Rektovajinal fistül, doğum sırasında şiddetli vajinal yırtıklar ve epizyotomi kesisinde enfeksiyon nedeniyle vajina ve rektum arasında oluşabilir.
• Bağırsak fistülleri sindirim sistemi ameliyatlarından sonra ve kanser için radyoterapiden sonra ortaya çıkabilir.
• Crohn hastalığı veya ülseratif kolit gibi kronik iltihaplı bağırsak hastalıkları, cinsel yolla bulaşan bazı hastalıklar, HIV ve tüberküloz fistüllere neden olabilir.
• Kanser, doku yıkımı yoluyla fistül oluşumuna zemin hazırlayabilir.
• Kanseri tedavi etmek için uygulanan radyoterapiden sonra ortaya çıkabilir.
• Bazen kateterler veya endoskoplar gibi modern tıbbi cihazlar bile yanlışlıkla bir organ veya damar duvarını delebilir ve ortaya çıkan yara iltihaplanır.
• Divertikülit. Kolondaki küçük kese benzeri yapıların enfeksiyonu fistüle neden olabilir.
• Hidradenitis suppurativa. Apse ve yara izine neden olan kronik bir cilt rahatsızlığı olan hidradenitis suppurativa fistül oluşumuna yol açabilir.
• Anüs yakınında rektal veya hemoroid ameliyatı gibi ameliyatların bir komplikasyonu olarak gelişebilir.
• Histerektomi ve sezaryen gibi ameliyatlar mesane ve vajina arasında fistül oluşumuna neden olabilir.
• Vajinanın arka duvarında yapılan ameliyatlar anüs veya rektuma fistül açılmasına neden olabilir.

Fistülün belirtileri anormal bağlantının nerede oluştuğuna bağlıdır. Perianal fistül anüste sürekli ağrıya veya şişmeye neden olabilir. Bağırsak ve mesane arasındaki bir fistül tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarına neden olabilir. Bağırsağın iki kısmı arasındaki fistüller herhangi bir belirtiye neden olmayabilir. Fistül belirtileri arasında ağrı, ateş, hassasiyet, kaşıntı, irin veya kötü kokulu akıntı yer alır. Belirtiler fistülün ciddiyetine ve konumuna bağlı olarak değişir.

Anal Fistül Belirtileri

• Anüs çevresindeki deride tahriş
• Oturmakla, hareket etmekle, bağırsak hareketleriyle veya öksürmekle kötüleşen sürekli, zonklayıcı bir ağrı
• Anüs çevresinden gelen kötü kokulu akıntı
• Bağırsak hareketleri sırasında irin veya kan
• Apse varsa anüs çevresinde artan şişlik, kızarıklık ve ısı
• Bazı durumlarda bağırsak hareketlerini kontrol etmekte güçlük

Fistülün ucu anüs yakınındaki deride küçük bir delik olarak görülebilir, ancak hastanın bunu görmesi zor olabilir.

İdrar Fistülünün Belirtileri

• Vajinadan sıvı sızıntısı
• Vajinadan sürekli idrar sızıntısı
• Vajinadan gelen kötü koku
• Vajinadan dışkı sızıntısı
• Sık tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları
• İdrar yapma sırasında idrar yolundan gaz sızması
• Kadınlarda genital deride tahriş
• Karın bölgesinde ağrı

Fistüller genellikle hastanın semptomları ve fizik muayenesi temelinde teşhis edilir. Gerekirse BT taraması, baryum lavman, kolonoskopi, sigmoidoskopi, üst endoskopi veya fistülogram gibi görüntüleme testleri kullanılabilir.

Fistülogramda fistülün içine boya enjekte edilir ve röntgen çekilir. Boya, fistülün filmde daha iyi görünmesine yardımcı olur. Rektumdaki fistüller için lavmana benzer bir şekilde kullanılır. Cilde açılan fistüller için açıklığa küçük bir tüp yerleştirilir. Hastanın pozisyonu değiştirilerek farklı açılardan röntgen çekilir.xs

Kendi kendine iyileşen anal fistül diye bir şey yoktur. Bu fikir sadece hastanın zamanını boşa harcar ve durumu daha da kötüleştirir. İlerlemiş fistül oluşumunun bölgede cilt kanserini tetiklediği de öne sürülmüştür.

Fistülün tedavisi cerrahidir. Antibiyotik tedavisi sadece destekleyici bir önlem olarak kullanılabilir, iyileştirici değildir. Fistülün cerrahi tedavisi, fistül yolu adı verilen uzun, iltihaplı kanalın açılmasını ve kazınmasını içerir. Bu prosedür anal sfinkterleri de etkiler. Bu etkinin derecesi cerrahın deneyimine ve becerisine bağlıdır.

Operasyon sırasında, anestezi altındaki hastanın anüsü bir ekartör ile açıldıktan sonra, fistülün cilde yakın dış açıklığından oksijenli su verilerek anüsün iç açıklığının yeri doğrulanır. Fistül yolunun seyri stile adı verilen özel bir metal tel kullanılarak belirlenir. Daha sonra ameliyattan sonra etkilenecek kas miktarı tahmin edilir ve ameliyat gerçekleştirilir.

Fistülün çok uzun olduğu durumlarda;

• Mukozal ilerletme flepleri,
• Fistülotomi
• Seton yerleştirme gibi daha komplike cerrahi prosedürler uygulanabilir.

Fistülogramda fistülün içine boya enjekte edilir ve röntgen çekilir. Boya, fistülün filmde daha iyi görünmesine yardımcı olur. Rektumdaki fistüller için lavmana benzer bir şekilde kullanılır. Cilde açılan fistüller için açıklığa küçük bir tüp yerleştirilir. Hastanın pozisyonu değiştirilerek farklı açılardan röntgen çekilir.xs

Lazer Uygulaması

Geleneksel cerrahinin yanı sıra cerrahi olmayan tedaviler de mevcuttur ve ameliyatsız yöntemlerin başında gelen lazer tedavisi, doğrudan fistül bölgesine müdahale eder. Son zamanlarda ameliyatsız anal fistül tedavisinde lazer yöntemi kasları korumak için kullanılmaktadır ve en çok tercih edilen tedavi yöntemidir. Ameliyatsız lazer tedavisinde ince uçlu radyal bir fiber fistülün içine yerleştirilir ve kanalı kapatmak için anüsün iç tarafındaki fistül kanalına yüksek enerji uygulanır. Kanal boyunca uzanan fistül duvarı tamamen yok edilir ve bu yöntem fistül kanalını tamamen ortadan kaldırır. Eğer apse varsa drene edilir, böylece rektum kasları korunmuş olur.

• Lazer tedavisi çok konforlu ve kısa süren bir tedavi yöntemidir.
• Hasta genel anestezi almadan lokal anestezi altında tedavi edilir.
• Ameliyattan sonra hastanın bağırsak hareketlerini düzenlemek için bir diyet reçete edilebilir ve oluşabilecek kabızlık ve ishal ataklarını tedavi etmek gerekir.
• Uzman tarafından önerilen şekilde diyet uygulanması veya ilaç alınması tavsiye edilir.
• Fistülleri tedavi etmek için artık ameliyat olmak gerekmemektedir; günümüzde kesme, dikiş atma cerrahi uygulamasına gerek kalmadan konforlu tedavi yöntemleri kullanılarak lazer tedavisi ile tatmin edici sonuçlar elde etmek mümkündür.
• Fistüllerin lazerle tedavisi, dikiş ve diğer cerrahi yöntemlere kıyasla hastalar için çok konforludur ve başarı oranı yüksektir.
• İşlem sırasında ve sonrasında ağrı ve rahatsızlık minimal düzeydedir, çünkü dikiş atılmadığı için sağlıklı dokuya zarar verilmez veya doku kaybı yaşanmaz.
• Lokal anestezi altında yapılır ve en fazla 10 dakika sürer.
• Apseli veya komplike fistüllerde, fistül deliğini boşaltmak için gerektiğinde kısmi fistülotomi yapılabilir. Ameliyatsız fistül tedavisi ile hastalar aynı gün içinde görülüp tedavi edilebilir ve sosyal hayatlarına geri dönebilirler.
• Ameliyatsız lazer tedavisi, son yıllarda anal fistüllerin tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir tedavi yöntemidir ve fistül tedavisi sonrası gaz ve dışkı kaçırma riskini en aza indirerek hasta memnuniyetini yüksek seviyede tutar.