Genel Tanım
Makat Kanaması (Rektal Kanama)
Kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde düşüren anüsten kan gelmesi veya rektal kanama, bağırsak sendromu, hemoroid ve anal fissür gibi birçok rahatsızlığın ana belirtilerinden biridir. Ayrıca kolon polipleri, kolon ve rektum kanseri ve bazı cinsel yolla bulaşan hastalıkların ön belirtisi olarak da görülebilir. Kanama bağırsak hareketleri sırasında ortaya çıkabilir veya tuvalet kâğıdı ya da iç çamaşırında fark edilebilir. Toplumda oldukça sık görülen makattan kan gelmesi dikkate alınması gereken bir rahatsızlıktır ve kanamanın kaynağı araştırılmalıdır. Hassas bir bölge olduğu için genellikle konuşulmayan ve kişilerin doktora gitmekten çekindiği rektal kanamanın kendiliğinden durmasını beklemek, altta yatan rahatsızlığın ilerlemesine ve tedavi sürecinin uzamasına neden olabilir.
Makat Kanması (Rektal Kanama) Nedir?
Anüs ve çevresi olarak tanımlanan perianal bölge kanaması ya da alt gastrointestinal sistem kanaması olarak da tanımlanabilen rektal kanama, birçok ciddi durumun habercisi olabilen ve dikkate alınması gereken bir belirtidir. Kişinin dinlenirken, dışkısını yaparken ya da temizlenirken fark ettiği kanamanın şiddeti, kanamaya neden olan duruma göre değişir. Kanama dışkıda çizgi şeklinde, ağrılı ya da ağrısız, damla damla, pıhtılı, tuvalet kağıdında ya da kişi tuvalete gittiğinde taze kan olarak görülebilir.
Makat Kanması Belirtileri Nelerdir?
Anal kanamanın belirtileri nelerdir?
Makattan kanama bağırsak hastalığının en önemli belirtilerinden biridir ve dikkate alınmalıdır. Rektal kanama tüm sindirim sistemi kanamaların %20 ila %30'unu oluşturur.
Makattan kanama sızıntı veya damlama şeklinde olabileceği gibi aktif, ağır kanama şeklinde de olabilir. Bazı durumlarda tuvalet kağıdında sadece hafif kanama olabilir.
Kolonun anüse yakın sol tarafından gelen kanama parlak kırmızı ve açık renklidir.
Kolonun sağ tarafından gelen kanama genellikle siyahımsı kırmızıdır ve dışkıyla karışabilir veya bazen belirti vermeden gizli kanama olarak ortaya çıkabilir. Genellikle aneminin belirtisi olabilir.
Mide ve onikiparmak bağırsağından gelen kanamaya melena denir. Melena siyah bir kanamadır. Melena kanamasında kan sindirildiği için kanamanın rengi siyah görünür.
İhmal edilen rektal kanamalar hastada anemiye neden olabilir. Halsizlik, nefes darlığı, yorgunluk, depresyon gibi belirtilere neden olabilir.
Makattan Kan Gelmesinin Nedenleri?
Tıbbi terimlerle rektal kanama olarak bilinen anüsten kan gelmesi birçok farklı durumdan kaynaklanabilir. Genellikle bağırsak hareketleri sırasında meydana gelen kanama türü durum hakkında bir ipucu verse de kanamaya neden olan durumu açıklığa kavuşturmak için fiziksel bir muayene ve muhtemelen daha ileri testler gereklidir. Bu nedenle rektal kanama fark ettiğiniz anda bir doktora görünmeniz son derece önemlidir. Makat kanamasına neden olabilecek durumlardan bazıları şunlardır:
Hemoroid: Bağırsak alışkanlıklarındaki değişiklikler, hamilelik, doğum, egzersiz eksikliği ve alkol tüketimi gibi faktörlerin neden olduğu hemoroid, anal kanaldaki damarların genişlemesinden kaynaklanır. İç ve dış olmak üzere iki tip hemoroid vardır ve belirtileri arasında ağrı, şişlik, kaşıntı ve rektal kanama yer alır. Halk arasında basur olarak bilinen hemoroid kanamasına ağrı eşlik edebilir. Kanama genellikle tuvalet kağıdında, tuvalette ve dışkı olarak tanımlanan feçeste parlak kırmızı kan olarak görülür. Daha çok 40 yaş üstü kişilerde görülen hemoroidin şiddetine bağlı olarak bol su içilmesi ve lif açısından zengin gıdalar tüketilmesi önerilebilir ya da durum krem ve fitil gibi ilaçlarla tedavi edilebilir. İlerlemiş vakalarda ameliyat gerekebilir.
Anal fissür Kabızlık, doğum, ülseratif kolit ve Crohn hastalığı gibi bir dizi faktörün neden olabileceği anal fissür, anüsün çıkışında bir yara oluşması olarak tanımlanabilir. Anal fissür olarak da bilinen anal fissür, bağırsak hareketleri sırasında ve sonrasında şiddetli ağrıya ve anüsten kanamaya neden olabilir. Hem erkekleri hem de kadınları etkileyen anal fissür, genellikle bağırsak hareketleri sırasında yanma hissine neden olur. Yırtılma ve kesilme hissi de yaygındır. Tuvalet kağıdında birkaç damla kan görülebilir. Kabızlığın önlenmesinin çok önemli olduğu anal fissürlerin tedavisi diyet değişiklikleri, krem vb. kullanımı ve fissürün büyüklüğüne göre cerrahi yöntemleri içerir.
Anal apse: Anüs çevresinde oluşan apseler o bölgede şişlik gibi görünür. Genellikle ağrı, yanma, titreme, kaşıntı, irinli akıntı ve anüsten kan gelmesi gibi belirtilerle karakterizedir. İshal, Crohn hastalığı, tüberküloz ve diyabet gibi durumların neden olduğu anal apseler, apsenin boşaltılmasıyla tedavi edilir. Nadir durumlarda durum tekrarlayabilir.
Kolon polipleri: Vücudun birçok yerinde oluşabilen polipler, normalden fazla çoğalan hücrelerin oluşturduğu dokular olarak tanımlanır. Kolon polipleri, kolonun iç yüzeyinde oluşan anormal doku veya dokulardır. Obezite, sigara, ülseratif kolit, Crohn hastalığı, hareketsiz bir yaşam tarzı ve stresin neden olduğu kolon polipleri göbek ağrısı, kabızlık veya ishal, farklı dışkı rengi ve anüsten kan gelmesi, kanlı dışkı gibi belirtilere neden olur. Kolon polipleri 50 yaş üstü kişilerde yaygındır ve 70 yaş üstü kişilerde daha sık görülür ve erkeklerde kadınlardan daha yaygındır. Tüm polip türlerinde olduğu gibi, kolorektal polipler de çok fazla kanama eğilimindedir. Dışkıda kan görülmesi oldukça yaygındır. Bağırsak kanseri gibi ciddi hastalıklara yol açabilen poliplerin tedavi edilmesi çok önemlidir. Sigarayı ve alkolü bırakmak ve diyetinizi değiştirmek kolon kanserinin tedavisine yardımcı olacaktır. Durumu tedavi etmek için çeşitli cerrahi prosedürler kullanılır.
Bağırsak sendromu: Huzursuz bağırsak sendromu veya spastik kolon olarak da bilinen bu durum genellikle ishal, kabızlık, şişkinlik, dışkıda mukus, kilo kaybı ve anüsten kan gelmesi ile karakterizedir. Bu duruma neyin neden olduğu henüz tam olarak bilinmese de stres, hormonal değişiklikler ve beslenme şeklinin irritabl bağırsak sendromunu tetikleyebileceği ve rektumdan kanamaya neden olabileceği bilinmektedir. Sağlıklı bir diyet, stresin azaltılması ve egzersiz semptomların azaltılmasına yardımcı olabilir. Uygun bir diyet programına ek olarak, bağırsak kasılmalarını azaltan ve kabızlığı ve kasılmaları önleyen ilaçlar irritabl bağırsak sendromunu tedavi etmek için kullanılabilir.
Rektal kanser: Bağırsağın anüse bağlanan son kısmı olan rektumdaki poliplerin neden olduğu rektum kanseri; kabızlık, ishal, gaz artışı, ağrılı bağırsak hareketleri, kilo kaybı, dışkıda kan ve anüsten kan gelmesi gibi belirtilerle kendini gösterir. Tedavi, kanserin evresi ve derecesi ile tümörün büyüklüğü ve yerleşim yerine göre planlanır. İlaçla müdahale etmek mümkün olsa da tedavi için ameliyat gereklidir. Radyoterapi ve kemoterapi ameliyattan önce veya sonra kullanılabilir.
