Fistül Nedir? Fistül Belirtileri ve Tedavisi

Ne tür fistüller vardır?

Fistüller vücudun herhangi bir yerinde oluşabilir, ancak en sık bağırsak ve anüste görülürler. İdrar yollarında da farklı organlara giden fistüller gelişebilir.

Anal fistül

Anal fistül, bağırsağın son kısmı ile anüs çevresindeki deri arasında gelişen küçük tünel benzeri anormal bir yapıdır. Genellikle anüs yakınındaki bir enfeksiyonun sonucu olarak gelişen bir apseden kaynaklanırlar. Apse boşaltıldığında küçük bir kanal kalabilir. Anal fistül, rahatsızlık ve cilt tahrişi gibi hoş olmayan semptomlara neden olabilir ve genellikle kendi kendine iyileşmez. Çoğu durumda cerrahi olarak kapatılması gerekir.

Anal fistülün ana nedeni anüs çevresinde gelişen apselerdir. Anal apsesi olan her iki ila dört kişiden birinde fistül gelişeceği tahmin edilmektedir. Anal fistüller genellikle ameliyat gerektirir çünkü tedavi edilmezlerse nadiren iyileşirler.

İdrar yolu fistülleri

Üriner fistüller, idrar yolunu oluşturan organlar ile cilt veya yakındaki başka bir organ arasındaki anormal bağlantılardır. İdrar kaçırmaya ve enfeksiyona neden olabilirler. Genellikle çeşitli ameliyat türlerinden sonra, travma sonucu, bazı hastalıkların bir komplikasyonu olarak veya radyoterapinin bir sonucu olarak ortaya çıkarlar. En sık histerektomi (rahmin alınması) ve sezaryen gibi abdominal veya pelvik cerrahi sırasında mesaneye verilen hasardan kaynaklanırlar.

İdrar yolu fistüllerinin çoğu cerrahi olarak onarılır. En sık idrar yolu ile vajina arasında meydana gelirler ve anormal bağlantı nedeniyle vajinadan dışkı ve idrar sızıntısına neden olabilirler. İdrar yollarında birçok fistül tipi vardır.

Vezikovajinal fistül: Bu vajina ve mesane arasında meydana gelir. Kadınlarda en sık görülen fistül türüdür. En yaygın nedeni histerektomi öyküsüdür.

Enterovezikal fistül: Mesane ile bağırsak arasında oluşur. En yaygın fistül tiplerinden biridir.

Vezikouterine fistül: Mesane ile rahim arasında bulunur.

Üreterovajinal fistül: Vajina ile üreter arasındadır. Üreter, idrarı böbrekler ve mesane arasında taşıyan tüp şeklinde bir organdır. Bu fistüllerin çoğu daha önce geçirilmiş bir histerektomi veya diğer pelvik ameliyatlardan kaynaklanır.

Üretrovajinal fistül: Bu vajina ve üretra arasındadır. Üretra, idrarı vücut dışına taşıyan idrar yolunun bir parçasıdır.

Kolovezikal fistül: Bu, kolon ve mesane arasındadır.

Rektovajinal fistül vajina ve rektum arasındadır. Rektum bağırsağın son kısmıdır.

Diğer fistüller

Bağırsağın iki farklı bölümü arasındaki fistüle enteroenterik fistül denir.

Enterokolik fistül: İnce bağırsak ile kalın bağırsak arasında anormal bir bağlantı vardır.

Enterokutanöz fistül: Bu tip fistül bağırsak ile cilt arasındadır.

Enterovajinal: Bu tip fistül vajina ve bağırsak arasındadır.

Fistül Nasıl Tedavi Edilir?

Kendi kendine iyileşen anal fistül diye bir şey yoktur. Bu fikir sadece hastanın zamanını boşa harcar ve durumu daha da kötüleştirir. İlerlemiş fistül oluşumunun bölgede cilt kanserini tetiklediği de öne sürülmüştür.

Fistülün tedavisi cerrahidir. Antibiyotik tedavisi sadece destekleyici bir önlem olarak kullanılabilir, iyileştirici değildir. Fistülün cerrahi tedavisi, fistül yolu adı verilen uzun, iltihaplı kanalın açılmasını ve kazınmasını içerir. Bu prosedür anal sfinkterleri de etkiler. Bu etkinin derecesi cerrahın deneyimine ve becerisine bağlıdır.

Operasyon sırasında, anestezi altındaki hastanın anüsü bir ekartör ile açıldıktan sonra, fistülün cilde yakın dış açıklığından oksijenli su verilerek anüsün iç açıklığının yeri doğrulanır. Fistül yolunun seyri stile adı verilen özel bir metal tel kullanılarak belirlenir. Daha sonra ameliyattan sonra etkilenecek kas miktarı tahmin edilir ve ameliyat gerçekleştirilir.

Fistülün çok uzun olduğu durumlarda;

• Mukozal ilerletme flepleri,
• Fistülotomi
• Seton yerleştirme gibi daha komplike cerrahi prosedürler uygulanabilir.

Anal Fistül'ün Ameliyatsız Tedavisi

Lazer Uygulaması

Geleneksel cerrahinin yanı sıra cerrahi olmayan tedaviler de mevcuttur ve ameliyatsız yöntemlerin başında gelen lazer tedavisi, doğrudan fistül bölgesine müdahale eder. Son zamanlarda ameliyatsız anal fistül tedavisinde lazer yöntemi kasları korumak için kullanılmaktadır ve en çok tercih edilen tedavi yöntemidir. Ameliyatsız lazer tedavisinde ince uçlu radyal bir fiber fistülün içine yerleştirilir ve kanalı kapatmak için anüsün iç tarafındaki fistül kanalına yüksek enerji uygulanır. Kanal boyunca uzanan fistül duvarı tamamen yok edilir ve bu yöntem fistül kanalını tamamen ortadan kaldırır. Eğer apse varsa drene edilir, böylece rektum kasları korunmuş olur.

Lazer Tedavisinin Avantajları

• Lazer tedavisi çok konforlu ve kısa süren bir tedavi yöntemidir.
• Hasta genel anestezi almadan lokal anestezi altında tedavi edilir.
• Ameliyattan sonra hastanın bağırsak hareketlerini düzenlemek için bir diyet reçete edilebilir ve oluşabilecek kabızlık ve ishal ataklarını tedavi etmek gerekir.
• Uzman tarafından önerilen şekilde diyet uygulanması veya ilaç alınması tavsiye edilir.
• Fistülleri tedavi etmek için artık ameliyat olmak gerekmemektedir; günümüzde kesme, dikiş atma cerrahi uygulamasına gerek kalmadan konforlu tedavi yöntemleri kullanılarak lazer tedavisi ile tatmin edici sonuçlar elde etmek mümkündür.
• Fistüllerin lazerle tedavisi, dikiş ve diğer cerrahi yöntemlere kıyasla hastalar için çok konforludur ve başarı oranı yüksektir.
• İşlem sırasında ve sonrasında ağrı ve rahatsızlık minimal düzeydedir, çünkü dikiş atılmadığı için sağlıklı dokuya zarar verilmez veya doku kaybı yaşanmaz.
• Lokal anestezi altında yapılır ve en fazla 10 dakika sürer.
• Apseli veya komplike fistüllerde, fistül deliğini boşaltmak için gerektiğinde kısmi fistülotomi yapılabilir. Ameliyatsız fistül tedavisi ile hastalar aynı gün içinde görülüp tedavi edilebilir ve sosyal hayatlarına geri dönebilirler.
• Ameliyatsız lazer tedavisi, son yıllarda anal fistüllerin tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir tedavi yöntemidir ve fistül tedavisi sonrası gaz ve dışkı kaçırma riskini en aza indirerek hasta memnuniyetini yüksek seviyede tutar.